नवलपुर, २५ कात्तिक । नवलपरासी (बर्दघाट–सुस्तापूर्व)को गैँडाकोट नगरपालिकाका नेवार समुदायले स्थानीय पाठ्यक्रममा नेवारी कला र संस्कृति समावेश हुनुपर्ने माग गरेका छन् । नगरपालिकाको कुल जनसङ्ख्याको करिब २० प्रतिशत जनसङ्ख्या नेवारी समुदायको रहेको भन्दै उनीहरुले स्थानीय पाठ्यक्रममा नेवारी कला र संस्कृति समावेश हुनुपर्ने माग गरेका हुन् । नगरपालिकाले कक्षा–८ सम्म स्थानीय पाठ्यक्रम निर्माण गरेको भए पनि कुनै पनि कक्षामा नेवारी कला र संस्कृति समावेशन नगरिएका नेवाः पुचः गैँडाकोटका सल्लाहकार अमृत श्रेष्ठले गुनासो गर्नुभयो ।
“प्रथमिक तहको शिक्षा मातृभाषामा पढ्न पाउने गरी सरकारले ऐन बनाएको छ । तर, गैँडाकोटमा १० हजार भन्दा बढी जनसङ्ख्या रहेको नेवार समुदायको कला र संस्कृतिसमेत स्थानीय पाठ्यक्रममा समावेश गरिएको छैन” उहाँले भन्नुभयो । कला र संस्कृतिमा धनी रहेको नेवारी संस्कृतिबारे नयाँ पुस्ताले समेत विद्यालय तहबाटै ज्ञान पाउन पनि स्थानीय पाठ्यक्रममा नेवारी संस्कृति झल्किने विषयवस्तु समावेश हुनुपर्ने उहाँले बताउनुभयो । नेवाः पुचः गैँडाकोटका अध्यक्ष भोजराज श्रेष्ठले नेवार समुदायले मुख्यगरी नेपाल सम्वत्, महः पूजा, रोपाइँ जात्रा, बेल विवाह, यमोरी पुन्ही, लाखे जात्रा, गाई जात्रा, बाघ जात्रा लगायत मनाउने गरेका बताउनुभयो । “ठाउँ विशेषअनुसार नेवार समुदायको कला, संस्कृति र भाषामा विविधता छ” उहाँले भन्नुभयो, “नेवार समुदायले मनाउने कूल पूजाको आधारमा जात्रा र पर्व मनाउने गर्छन् भने धेरै पर्वहरु साझा पर्वको रुपमा मनाइन्छ ।” नेवारी कला र संस्कृतिलाई पुस्तान्तरण गर्नका लागि पनि नयाँ पुस्तालाई यसबारेमा जानकारी दिन स्थानीय पाठ्यक्रममा नेवारी कला र संस्कृति समावेश गराउनुपर्ने अध्यक्ष श्रेष्ठको भनाइ छ ।
गैँडाकोटका नेवार समुदायहरु कला र संस्कृतिको संरक्षण र जगेर्ना गर्नका लागि एकजुट भएर अगाडि बढेको अध्यक्ष श्रेष्ठको भनाइ छ । उहाँकाअनुसार आगामी २८ गते यस समुदायले गैँडाकोटमा नेपाल सम्वत् ११४४ न्युँ दँया भिन्तुना तथा महः पूजा गर्दैछन् । गैँडाकोटको नारायणी नदी किनारमा भेला भएर ¥यालीसहित अमरापुरी पुगेर नेपाल सम्वत्को कार्यक्रम गरिने भन्दै सोही दिन बेलुकी महः पूजा गरिने अध्यक्ष श्रेष्ठले बताउनुभयो । कात्तिक २८ गते नेपाल सम्वत् ११४४ न्युँ दँया भिन्तुना, शुभ–दिपावली (तिहार) र छठ पर्वको अवसरमा आयोजना गरिएको शुभकामना आदानप्रदान कार्यक्रम–२०८० को प्रमुख अतिथिको रुपमा गण्डकी प्रदेशका कृषि तथा भूमि व्यवस्था मन्त्री महेन्द्र ध्वज जिसी सहभागी हुने श्रेष्ठले बताउनुभयो । कार्यक्रम बिहान ८ बजे नारायणी नदी किनारबाट सुरु हुने कार्यक्रममा नेवारी समुदायसँगै सम्पूर्ण नगरवासीलाई उपस्थितिका लागि आग्रह गरिएको छ ।
नारायणी नदी किनारबाट सुरु भएको मोटरसाइकल ¥याली एवं शोभायात्रा अमरापुरीमा पुगेर बिहान १० बजेदेखि शुभकामना आदानप्रदान, १०ः३० बजे समयबाजी सुरु तथा बिहान ११ः३० बजे कार्यक्रम समापन गरिने उहाँले बताउनुभयो । आफ्नो आत्मा (शरीर)को पूजा गर्ने दिन भएकाले लक्ष्मी पूजाको भोलिपल्ट नेवार समुदायले महः पूजा गर्ने भन्दै उहाँले आत्मा शुद्ध भएपछि मात्रै सबै कुराहरु शुद्ध र राम्रो हुने बताउनुभयो । महः पूजाका लागि ओखर, बिमिरो, मखमलीको फूल, धानको लाभाको माला, जजङ्कार (जनै जस्तै सामग्री) लगायतका सामग्रीहरु आवश्यक पर्ने उहाँले बताउनुभयो ।
नेवार समुदायले महिलाहरुलाई उच्च सम्मान दिने गरेको भन्दै महः पूजामा महिलाहरुको प्रमुख भूमिका हुने. बताउनुभयो । नेवाः मिसा दबुः गैँडाकोट नगर समिति अध्यक्ष एवं गैँडाकोट–२ कि महिला वडा सदस्य सीता श्रेष्ठले विगतमा भन्दा अहिले स्थानीय तहले जातजातिको कला र संस्कृतिका लागि बजेट विनियोजन गर्ने गरेको बताउनुभयो । स्थानीय तहले जनजातिहरुको कला र संस्कृति संरक्षणमा अभिभावकको भूमिका निर्वाह गर्दै आएको श्रेष्ठले बताउनुभयो । गैँडाकोट नगरपालिकाको कुल जनसंख्या ५८ हजार रहेको छ ।
Discussion about this post