सौराहामा अस्ताइन् काजलकली

चितवन- चितवनको पर्यटकीय क्षेत्र सौराहास्थित एक हात्तीसारमा मृत्युसंघ संघर्षरत पोथी हात्ती काजलकलीको मृत्यु भएको छ । एक साता भन्दा बढी समयदेखि ढलेकी काजलकली आज मृत्यु भएको हो । केही महिनाको अवधिमा काजलकली तीन पटक ढलेकी थिइन् । अघिल्ला दुई पटक औषधी उपचार गरेपछि जेनतेन उठ्न सकेकी थिइन् । यसपटक काजलकली उठ्न नसक्ने गरि ढलेपछि मृत्यु कुर्नुका विकल्प थिएन ।

केही महिना अघिसम्म काजलकलीले सौराहा आउने पर्यटकलाई आफ्नो पिठ्यूँमा चढाएर जंगल घुमाउँथी । काजलकलीको शरीरका विभिन्न ठाउँमा घाउँ थिए । शरीर दुब्लो र ख्याउटे भएको थियो । काजलकलीलाई बचाउन राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण कोषका प्राविधिकहरुले पटक–पटक सहयोग ग¥यो । दुई पटकसम्म औषधि उपचार गरेरै उठाइएको थियो । तर यसपटक उनलाई उठाउन सक्ने अवस्था नरहेपछि उपचार गर्न कोसिस नगरिएको भेटेरीनरी प्राविधिक बताउँछन् ।

सौराहामा पर्यटक घुमाउनका लागि पाँच वर्षअघि व्यवसायी मधुकर रेग्मीले काजलकलीलाई भारतबाट नेपाल ल्याएका थिए । गत भदौमा पुनः भारतीयलाई नै बेचेपछि काजलकलीलाई भारत लैजादै गर्दा मकवानपुरको मनहरीबाट समातिएको थियो । उनलाई पुनः सौराहा नै फिर्ता पठाईयो । वन्यजन्तुको खरिद–बिक्री गर्न नपाइने अन्तर्राष्ट्रिय महासन्धीमा टेकेर सर्वोच्च अदालतमा परेको रिट र अदालतले दिएको आदेशले उसको भारत जाने बाटो बन्द भयो ।

सौराहा फर्किएपछि विक्री गरेका व्यवसायीले राख्न नमान्दा पर्यटन व्यवसायी श्रीलाल परियारको हात्तीसारमा काजलकली बस्दै आएकी थिई । उनलाई खरिद गरेका भारतीय र स्थानीय एक संस्थाले सबै खर्च व्यहोर्दै आइरहेका थिए भने रेखदेखका लागि दुई जना माहुते नै छन् । पछिल्लो समय काजलकलीमा खाएको पचाउन नसक्ने समस्या थियो । दाँत नहुने र खाएको पचाउन नसक्ने भएपछि वन्यजन्तुको आयु घट्ने गरेको छ । काजलकलीको अवस्था यस्तो हुनु खाना नपाएर नभई खाना पचाउन नसेकरै भएको प्राविधिकहरु बताउँछन् ।

फोटो सौजन्यः राजेन्द्र आचार्य